Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар “Төгрөг нуурын орд”-ыг төр буцаан авсан хэмээн мэдэгдэж ард олон, нийтээрээ баярлан, засгийн газар, баялгийн сангийн ажлын хэсэгт баяр хүргэв. Тодруулбал хуралдаанаар Төв аймгийн Баян сумын нутаг дэвсгэрт байрлах Төгрөг нуурын бүлэг ордыг хууль зөрчин хувьдаа шилжүүлсэн “Төгрөгнуурын энержи” ХХК-д олгосон хайгуулын тусгай зөвшөөрлийг Ашигт малтмалын тухай хуулийн 56.1.8-д заасныг үндэслэн хүчингүй болгож шийдвэрлэхийг Ерөнхий сайд Г.Занданшатар Ашигт малтмал, газрын тосны газарт даалгасан юм. Мөн УИХ-ын 2007 оны 27 дугаар тогтоолын 2 дугаар хавсралтад заасны дагуу Төгрөг нуурын ордыг стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын ордод хамааруулах, ордын талбайн хил заагийг Засгийн газраас тогтоох асуудлыг яаралтай боловсруулж, 2025 оны 09 дүгээр сард багтаан Засгийн газрын хуралдаанд оруулахыг Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Г.Дамдиннямд мөн үүрэг болгосон билээ.
Төгрөг нуурын бүлэг орд нь 20-30 км талбайн хэмжээтэй, гурван тэрбум тонн хүрэх хүрэн нүүрсний нөөцтэй гэсэн урьдчилсан тооцоо судалгаатай, ашигт малтмалын томоохон ордуудын нэг юм. Энэхүү бүлэг ордод 1951-1986 онд улсын хөрөнгөөр долоон удаа урьдчилсан хайгуул хийсэн байдаг. Гэвч Монгол улсын экс ерөнхийлөгч, тухайн үеийн УИХ-ын гишүүн Х.Баттулга улсын хөрөнгөөр хайгуул хийж, нөөцийг тодорхойлсон Төгрөг нуурын ордыг 250 сая америк доллароор гаднын иргэнд зарсан байдаг. Нэгэнт эх орныхоо баялгийг гадагшаа зарж ашиг хонжоогоо олчихсон хүний хувьд төр ордыг буцааж авах эсэх нь хамаагүй шүү дээ. Уг нь бол Үндсэн хуульдаа байгалийн баялаг бол ард түмний мэдэлд, газрын хэвлий дэх баялаг төрийн өмч байна гэж заасан. Үнэндээ баялаг гэх нь ч зөрүүтэй ойлголт, баялаг биш нөөц юм. Хэрэв нөөц дуусвал баялаг үгүй.
“Төгрөг нуурын орд” нь манай улсын Стратегийн ач холбогдол бүхий ордын нэг тул өөрийн баялааа төр эргүүлэн авах нь зөв. Гэвч улсын хайгуулаар хийгдсэн “Төгрөг нуурын орд”-ны нөөц хийгээд хувьдаа шилжүүлж Хятадад 250 сая америк доллаароор зарсан МУ-ын экс ерөнхийлөгч Халтмаагийн хүү Баттулгад ямар нэгэн хариуцлага тооцох тухай яригдсангүй. Хуулийн хариуцлага хүлээх нь бүү хэл төр түшилцээд явж байна. Ерөнхий сайд Г.Занданшатар энэ асуудлыг АТГ шалгаж байгаа хэмээн мэдэгдсэн. Тодруулбал АТГ-аас Улсын нөөцөөр хайгуул хийсэн байгалийн баялгийг хувьдаа авч хууль бусаар гадагшаа зарсан гэх Х.Баттулгад хэрэг бүртгэлийн хэрэг нээн мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж байгаа гэсэн мэдээллийг Ерөнхий сайд Г.Занданшатар өгсөн. Харин МУ-ын Шадар сайд Н.УчралХ.Баттулгыг 250 сая ам доллароор зарсан гэдгийг нотлох баримт бий хэмээн хэлсээр буй. Гэвч түүнийг шалгасаар л...Эх орноо зарсан Х.Баттулга төрийг түшсээр...
Тус орд нь Ирээдүйн өв сан болон Үндэсний баялгийн сангийн хөрөнгийг бүрдүүлэх ач холбогдолтой чухал орд газар. Ганц Төгрөг нуурын орд бус Хөшөөтийн уурхай, Ухаа худаг, Цагаан суварга гээд улсын нөөцөөр хайгуул хийсэн эзэд нь тодорхой эдгээр ордуудаа төр буцаан авч иргэддээ хэзээ хуваарилах вэ? Эсвэл нөөцийг нь дуусгаж, гадагшаа худалдсаны дараа төр баялгаа буцаан авлаа хэмээн попрох уу?
Нэг л жишээ дурдахад Төр “Цагаан суварга”-ын ордыг авбал иргэддээ жил бүр 1 сая төгрөгийн ногдол ашиг өгөх боломжтой юм.
Сэтгэгдэл (1)